Skoro nie ma się o co spierać, należy przyjąć, że lata ’30 miały swoją specyfikę, w której bojówki wszelkich opcji i narodowości tłukły się po głowach i w tym kontekście “złe skojarzenia” mogą dotyczyć kogokolwiek, w zależności od sympatii politycznych “kojarzącego” ;)

Z uwagą o wojnie się nie zgadzam, bo to był akurat czas największej próby. Różne postaci historyczne dokonywały wtedy swoich wyborów. W tym antysemici, którzy wbrew przyprawianej przez lewicę gębie wcale nie byli zwolennikami “ostatecznego rozwiązania”, tylko deportacji Żydów do Izraela, stąd np. naturalna współpraca Betaru z ONR-em przed wojną. Nijak się to ma do – no właśnie: “klisz”, kręconych bardzo często przez potomków członków lewicowych/skrajnie lewicowych organizacji, często będących pochodzenia żydowskiego. Oraz ich wychowanków oczywista.

Na początku tego wieku była głośna sprawa tekstu Michnika w “NYT” na temat polskiego antysemityzmu (akurat broniącego Polaków przed odpowiedzialnością zbiorową), w którym – jak się okazało po publikacji polskiej wersji w “G.W” – w przywołaniu Zofii Kossak-Szczuckiej (kolejny znaczący przykład) w jej słynnym “Proteście”, dlaczego – mimo ich szkodliwości dla “substancji polskiej” – należy wspierać Żydów w czasie wojny… cały wątek krytyczny wobec tej nacji wyparował.

Jest to narracja bardzo widoczna na przykładzie zamilczania przez dekady istnienia Żydowskiego Związku Wojskowego. Dlaczego? Bo negowało cały pakiet “klisz”:

- bundowska Żydowska Organizacja Bojowa i, jednoosobowo, Marek Edelman, jednak nie byli jedynymi bohaterami powstania w Gettcie

- AK miała bieżący kontakt z konspiracją w Gettcie, tyle że głównie nie z socjalistyczną (pokłosie wspomnianych wyżej przedwojennych linii podziałów) – również w czasie walk, gdy przez podkopy i tunele Żydzi otrzymywali broń (przed walkami, pierwsza dostawa: 1941). Właśnie dlatego akurat ludzie z ŻZW uczestniczyli w największej bitwie tego powstania – o Pl. Muranowski. Po prostu, dzięki Polakom, byli najlepiej uzbrojeni. I jeszcze część tej strasznej aryjskiej broni przekazali ŻOB (w źródłach przewija się kilkadziesiąt pistoletów plus granaty)

- w tym miejscu warto zapytać, jakiego militarnego wsparcia udzieliła Żydom AL/GL, Polska Armia Ludowa, czy Syndykaliści (pomijam sytuacje, gdy ktoś wcześniej należał do tych formacji i przeszedł do ŻOB). Tyle na temat wyborów dokonywanych w czasie wojny i rozmaitych “skojarzeń”.

O wojnie można napisać najbardziej banalnie – test na człowieczeństwo. W powyższych przykładach wypadł on tak, a nie inaczej. Miłoszowska “karuzela” jednak nie zamyka tematu, choć przez dekady wielu bardzo pracowało nad tym, by tak się stało. To nie pojedynczy “sprawiedliwi” pomagali Żydom. Robiło to również jedyne legalne wtedy polskie państwo za pośrednictwem swojej formacji wojskowej, która oddelegowała do tych działań konkretną jednostkę: Kadrę/Korpus Bezpieczeństwa. Niezależnie od tego, sporadycznego wsparcia udzielały inne grupy AK, o czym nie słychać w przypadku formacji lewicowych. Chociaż już po powstaniu i ucieczce do lasu, nieliczni ocaleni z ŻOB zostali łaskawie do GL przyjęci.