Wydawać by się mogło, iż po przełomie 89/90 i wejściu do UE nasze życie gospodarcze, szczególnie na styku z działaniami biurokacji i prawa, zacznie sie zmieniać. Przecież idziemy do przodu, staramy się ułatwiać sobie życie i zapominać o złych, bezsensownych przepisach czy wręcz przyzwyczajeniach.

Tymczasem nadal w nas pokutuje (tak, właśnie w nas!) bezwzględna wiara np. w pieczątki. Te powinny być najlepiej okragłe i duże, bo dodają powagi i wiarygodności jej posiadaczowi i dysponentowi. Jest to o tyle smieszne, że dzisiaj przecież nie trzeba zatwierdzać treści i formy pieczątek w odpowiednim urzędzie (mała zagadka: czy ktos pamięta w jakim?), a ich wykonanie moźna załatwić za rogiem w ciągu pięciu minut.

Kult pieczątki jest bezpośrednio powiązany z brakiem zaufania do obywatela. Obywatel bowiem – zgodnie z nieformalnym prawem zapisanym sympatycznym atramentem w Konstytucji (tak sądzą urzednicy wszelakiego autoramentu) – permanentnie chce i robi Państwu wbrew i działa na jego szkodę, a swoja korzyść. Korzyść osobista obywatela oczywiście nie jest równoznaczna z korzyścią Państwa, a jest nawet wręcz odwrotnie. Wszystko – wedle przekonania urzędników – co robi obywatel, stoi w oczywistej opozycji do zamiarów jego Państwa. Dlatego też Państwo z założenia nie wierzy obywatelowi. Dzieje się tak nie tylko w Polsce, ale także we wszystkich w zasadzie państwach na wschód i południe od Odry. Jak daleko dochodzi to zjawisko na południe – nie wiem, chyba Pan Mrożek mógłby coś na ten temat powiedzieć.

W dzisiejszym świecie szeroko pojętej gospodarki wielką role odgrywa czas. I nie idzie tu o czas dostarczenia potrzebnego towaru, ale towarzyszących mu dokumentów. I nie należy sądzić, że jak się wszyscy odpowiednio zepną, zgrają handlowo i logistycznie, to zamówiony towar będzie tam, gdzie należy i w odpowiednim czasie. Nie! W odpowiednim czasie musza być bowiem przede wszystkim dokumenty, które nastepnie, jak dobre wino czy whisky, muszą sobie poleżakować. Dzień, dwa, tydzień. A towar i wyłożone nań pieniądze też sobie leżakuje, bo pani z urzędu celnego wyskoczyła na zakupy, albo zabrakło taśmy w maszynie, albo deszcz pada itd.

Oto w czasach powszechnej informatyzacji dochodzi do następującej sytuacji: celnik polski nie zaakceptuje przesłanych elektronicznie zeskanowanych dokumentów celnych z innego państwa UE, podbitych wszelkimi wymaganymi dokumentami i nie zdejmie gwarancji, jakie sprzedający musiał udzielić/zapłacić. I celnik polski będzie czekał aż dokumenty te dotrą do niego w oryginałach, czyli w najlepszym razie po kilkunastu/kilkudziesieciu godzinach. Bo celnik polski (tu można w zasadzie wstawic dowolnego urzędnika z dowolnej instytucji państwowej) nie wierzy obywateli. Ba, gorzej jeszcze – on nie wierzy komputerowi także, bo obywatel i komputer zawarli diabelski pakt, by szkodzic Państwu. I na pewno będa chcieli cos zachachmęcić, czegoś nie zapłacić lub dokonac innej wrednej dla Państwa rzeczy. Bo urzędnik musi zobaczyć pieczątkę w oryginale. (Słowo pieczątka jest tu umowne). Bo w bardzo dużym stopniu urzędnicy (w tym celni) działają wedle przepisów ustaw uchwalonych jeszcze przed wejsciem Polski do UE! I nikt ich nie dostosował do przepisów unijnych, o zdrowym rozsądku nie mówiąc.

Na zachód od Odry człowiekowi się wierzy – np. tzw. zolldeklarant w firmie jest odpowiedzialny za swe czyny i urzędnik celny mu wierzy, wierzy jego odręcznemu podpisowi, wierzy też komputerowi, zeskanowanym dokumentom. On wierzy obywatelowi tamtejszemu na słowo. Jak go zrobią na szaro to tylko raz, ale słono za to zapłacą. Pamiętam jak byłem zdziwiony na początku lat 70., gdy zobaczyłem w Austrii, jak mój kolega zamawiał towar za setki tysięcy szylingów przez telefon, bez papierów, zaświadczeń i całego papierowego kramu. Towar przychodzil, w ślad za nim faktura i wszyscy byli zadowoleni.

Na moje pytanie, co będzie, jak kontrahent skrewi, padła odpowiedź, że będzie się chyba musiał wyprowadzić na Antypody, bo w Europie to on raczej już żadnego interesu nie zrobi. Jeszcze dziś mój kolega prezes (Niemiec) twierdzi, że liczy się tylko jego słowo, a papiery to mogą byc ewentualnie potem. Jego słowo jest bowiem gwarancja kupiecką, a to jest jedna z najlepszych gwarancji. W normalnym świecie. Tylko kiedy my do niego dotrzemy?

PS. W tym kontekście moje problemy z zalogowaniem się na forum są denerwujące i stresujące, ale przykładam chyba do nich większa wagę niż do problemów, o jakich piszę powyżej. Bo do tych powyżej jesteśmy przyzwyczajeni od pokoleń. Taka mamy mentalność. Po prostu wierzymy pieczątce, a nie człowiekowi. A może to tylko moje pokolenie jest tym zatrute? Tylko skąd się biorą ci młodzi urzędnicy o takim nastawieniu?