Zabralem się do pisania komentarza, ale coś mi za dlugi wychodzil, więc zrobila się z tego notka.

Otóż zaryzykuję tezę, iż podobnie jak do wielu innych rzeczy (ale o tym może następnym razem), my – jako społeczeństwo en masse – po prostu nie dorośliśmy do dobroczynności. Dla uściślenia – dobroczynności typu zachodniego. Z jednej strony nasze zachowania cechuje typowa dla minionego (i pewnie słusznie) okresu akcyjność. Z drugiej, jak się nawet komuś jakaś akcja uda, to wlaśnie wtedy daje o sobie znać owa, wspomniana przeze mnie w komentarzu dla Pani Gretchen, wymyślona zresztą bodaj przez Boya-Żeleńskiego „bezinteresowna zawiść” szewca wobec kanonika, który pralatem zostal.

A nie dorośliśmy do dobroczynności dlatego, że nasze życie społeczne jest – delikatnie mówiąc – nadal z minionego (słusznie zresztą) okresu. I nie zmienia tego poglądu (a nawet uzasadnia moja teżę) popularność i sukces powszechny WOŚP, czy mniej propagowana działalność Polskiej Akcji Humanitarnej, Caritasu, o innych tego typu instytucjach nie zapominając, np. o Czerwonym Krzyżu.

O tym, że np. dobroczynność jest pochodną pewnego stylu życia społecznego nie będę PT Czytelników przekonywal.

W dawnych czasach, jeszcze przed dwudziestoma bez mala laty uważanych za niesłuszne (ale z calkiem innego powodu) – czyli po prostu przed II wojną, a i wcześniej także, dobroczynność była raczej naturą, a także obowiązkiem, jednej w zasadzie grupy społecznej – tej mianowicie lepiej sytuowanej. I nic w tym dziwnego, bo przecież ci biedni nie bardzo mieli z czego wspomagać jeszcze biedniejszych czy tez np. niesprawiedliwie potraktowanych przez naturę.

Potem przyszla epoka, uważana dzisiaj słusznie za niesluszną, kiedy panowala moda na akcyjność: np. czyny społeczne i takie tam inne inicjatywy. Co z tego wynikalo poza marnowaniem czasu, sprzętu i pieniędzy – nie wiem. Chyba tylko pomyslodawcom oraz organizatorom coś się w glowach roilo. Ale co dokladnie – trudno powiedzieć.

Nadszedł czas, gdy pomysłowy p. Owsiak postanowil zrobić coś dla innych, i to na dużą skalę. Biorąc pod uwagę przekonanie, że w Polsce udać się może tylko coś, co jest robione na dużą skalę, przy pomocy mediów, oraz stosując dobre piarowskie metody zarządzania społeczeństwem postkomunistycznym zarządzil, co zarządzil. I wyszlo. A także wychodzi do dzisiaj.

Oczywiście tym, którzy tego nie wymyślili na taką skalę, flaki się brzuchach przewracają z zazdrości. Część z przeciwników z kolei, by dyskredytować WOŚP, stosuję metody ideologiczne, a wszystko dlatego – jak to w przypadku ideologii bywa – że jest ci on nie nasz. Bo gdyby był nasz, to by im z pewnością nie przeszkadzalo. Mnie zresztą też. Bo przecież w tej calej hecy idzie nie o ideologię, a o dobroczynność. Powszechną. Będącą obowiązkiem tych, którym lepiej, na rzecz tych, którym gorzej.

Ktoś powie, że przecież tu idzie o sprzęt dla szpitali etc., a nie o pomoc dla biednych. Ja przepraszam, a czy ciężko doświadczeni pacjenci w państwowych szpitalach (glównie dzieci, bo o prywatnych lecznicach dla dzieci w naszym kraju nie słyszałem, ale mogę się mylić) nie są biedni? I na dodatek ciężko doświadczeni marnotrawstwem naszych pieniędzy przez rządzących ze wszystkich kolejnych ekip.

W naszym wesołym kraju istnieje sporo fundacji, których dzialaność ma celu zrealizowania niepisanego prawa obywateli do robienia w bambuko urzędów skarbowych. Ale istnieje również sporo takich, które z sensem robią to, co robią, bo gdyby to robilo państwo, to byloby to o 40 co najmniej procent drożej. Znaczy ladowano by więcej kasy z naszych kieszeni w biurokrację, a nie konkretne efekty. Ta moda na uczciwe fundacje przyszla zresztą też z zachodu, gdzie była to forma optymalizacji wydatków obywateli na różne sluszne cele spoleczne. I nie tylko zresztą, bo kulturalne także. Ale dla niektórych w tamtych regionach rozwój kultury jest celem społecznym.

I teraz coś o dobroczynności w stylu zachodnim. Otóż ona tam funkcjonuje od bardzo dawna, wywodząc się zresztą z zadziwiającej częstokroć i bezinteresownej sympatii do drugiego człowieka. Aczkolwiek praprzyczyny takich działań mialy także charakter religijny, choć niekoniecznie katolicki, a bardziej protestancki. (Zresztą katolicyzm zachodni, a nasz to są calkiem inne światy.) Tak się dzieje już na poziomie osiedli, gdzie wystawia się w określone dni zużyte (choć dla niektóre już niekoniecznie) meble czy inne sprzęty domowe. Tak zbiera się pieniądze czy dary rzeczowe na rzecz ofiar różnych kataklizmów, ale również na różne potrzeby lokalnych społeczności. A wszystko to robi się bez specjalnego szumu, jako coś całkowicie oczywistego. I od lat dawnych. Jeszcze sprzed I wojny.

A teraz pomyślmy, jak wygląda u nas życie społeczne na poziomie osiedla, potem dzielnicy, resztę litościwie przemilczając. Zwalczające się interesy grupowe, bezinteresowna zawiść i cholera wie co jeszcze. Do tego bandy rozwydrzonych smarkaczy niszczących wszystko – z bliżej niewyjaśnionych przyczyn – co w miarę nowe, pomalowane i dla pożytku społecznego stworzone. Dlaczego więc mialoby być inaczej, gdy idzie o tytulową kwestię, czyli szeroko pojmowane pojęcie dobroczynności? Czyli czynienie dobra.

Wygląda więc na to, że jeszcze chwilę przyjdzie nam poczekać na normalne traktowanie dobroczynności, wspomaganie tych, którym z różnych przyczyn aktualnie gorzej niż nam. Przestaniemy się wtedy, a także innych, epatować takimi działaniami. Być może czasy takie nastaną wtedy, gdy nasze rządy łaskawie w końcu przestaną marnować nasze podatki na rozwój biurokracji. Wtedy być może dorośniemy, i to w wielu aspektach, do różnych rzeczy, które gdzie indziej uważane są za normalne.

Ale w końcu czemu się dziwić, skoro przez kilkadziesiąt lat, byliśmy odbiorcami pomocy społecznej, którą samo sobie fundowaliśmy. I tylko ówcześnie rządzącym roilo się w glowach coś innego. Coś z tego rojenia pozostalo jednak i w naszej mentalności. Jeszcze.