Za Wikipedia Polska:

„Makarios III, Mihalis Christodoulou Mouskos (ur. 13 sierpnia 1913 w Panagia zm. 3 sierpnia 1977 w Nikozji) – arcybiskup Autokefalicznego Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego w latach 1950-1973, działacz na rzecz niepodległości wyspy (za karę zesłany na pewien czas przez Brytyjczyków na Seszele), pierwszy prezydent Cypru 1960-1977. Opowiadał się za współistnieniem społeczności greckiej i tureckiej.”

Prozaiczne, krótkie i nieprawdziwe. Kim był Makarios??

Politykiem? terrorystą? prezydentem? zwierzchnikiem kościoła? nacjonalistą? komunistą?
Co dziwne, wszystkie te odpowiedzi są prawdziwe.

Postać ta, dziś jest symbolem, na miarę Stalina we wczesnym ZSRR. Jego portrety wiszą, w każdym urzędzie, szkole, czy nawet w domu.
Jednak nie zawsze tak było. Makarios, jak każdy polityk i przywódca, był zarówno kochany, jak i znienawidzony.
Aby zrozumieć kim był Arcybiskup, należy pojąć czym jest i był Cypr. Cypr to trzecia największa wyspa na morzu Śródziemnym. Zamieszkują ją dwie odmienne grupy etniczne. Społeczności te są tak odmienne, że praktycznie nie istnieje możliwość ich pokojowej koegzystencji. Dzieli je wszystko: religia, język, historia, jak i wizja współistnienia na wyspie.
Grecy cypryjscy jako nacja dominująca, opowiada się, za wizją przyłączeniem do Grecji [Enosis]. Za to Turcy cypryjscy jako 30% mniejszość ( a więc znacząca), pragną odrębności i podziału wyspy [Taksim].
W dniu dzisiejszym sytuacja Cypru, jest mocno skomplikowana. Teoretycznie istnieje jedna republika Cypru, jednak jej władza obejmuje jedynie południową część wyspy. Istnieje także quasi państwo tureckie, zajmujące część północną. Państwo uznawane jest jedynie przez Turcję. Część ta istnieje jedynie dzięki okupacji wojsk tureckich, jak i wsparciu finansowym i gospodarczym. Po przeprowadzeniu czystek etnicznych, dominuje tam ludność będąca potomkami tureckich Cypryjczyków, oraz z każdym dniem rosnąca grupa emigrantów z turcji.
Tak jest dziś. Na stan obecny i podział wyspy, olbrzymi wpływ miał Biskup Makarios. Wyspa przechodziła w historii, różnorakie okupacje i zależności, by w fazie końcowej pozostać Brytyjskim dominium. Brytyjczycy w obawie o utratę wyspy, która ze względów ekonomicznych i militarnych była dla nich ważna, grali obiema społecznościami. Z jednej strony grecy mieli szeroką autonomię. Dominowali w policji i posiadali możliwość nauki we własnym języku. Z drugiej w momencie powstania, Turcy za zgodą i wsparciem Anglików, utworzyli bojówkę TMT, odpowiedzialną za mordy na Grekach i Turkach nie nastawionych nacjonalistycznie.
I tu się pojawia nasz Biskup, jako zwierzchnik kościoła greckiego na Cyprze, był on gorącym zwolennikiem ideii Enosis. Popierał działania terrorystyczne EOKA [Cypryjska Organizacja Wyzwolenia Narodowego (gr. Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών – Ethniki Organosis Kyprion Agoniston – EOKA)]. Organizacja ta podkładała bomby i mordowała zarówno okupantów, jak i cypryjskich Turków, czy odmiennych politycznie członków własnej społeczności. Sam Makarios, został przez władze brytyjskie wydalony na Seszele za ukrywanie broni.
Po powrocie, Arcybiskup w związku z zamachem i przejęciem w Grecji władzy przez juntę wojskową, zmienił poglądy. Opowiedział się, za utrzymaniem niepodległości Cypru i pokojowym współistnieniem. Cypr został republiką, a Makarios pierwszym prezydentem.
Jego poglądy spowodowały, że stał się głównym wrogiem rządu Grecji jak i EOKA. Grecy wspierali militarnie i wywiadowczo terrorystów EOKA. Bojąc się zagrożenia ze strony Turcji jak i Grecji Makarios poszukiwał pomocy w ZSRR. W związku z tym jego przeciwnicy zaczęli nazywać go „czerwonym kardynałem”. ZSRR aktywnie wspierał Biskupa obawiając się, że wyspa dostanie się we władanie Grecji, bądź Turcji (oba w owym czasie były członkami NATO). Makarios rozpoczął wspierać politykę niezaangażowania. Krytykował USA za wojnę w Wietnamie, a Izrael za okupację Palestyny.
Jego działania, jak i bliska współpraca z ZSRR (zamówienia uzbrojenia) działało na nerwy zarówno Grekom, USA, jak i Turcji. Junta grecka, wraz z EOKA przeprowadziły zamach na prezydenta. Prezydent bronił się wraz ze sformowaną przez siebie Jednostką Rezerw Taktycznych. Znamienne jest to, że ta organizacja paramilitarna składała się z socjalistów i komunistów. Broń dostarczał ZSRR, a szkolili terroryści z Palestyńskiego OWP. Pomimo, że ogłoszono iż został zgładzony, udało mu się cudem ujść z życiem. I schronić w Wielkiej Brytanii.
Zamach stanu został wykorzystany przez Turcję do przeprowadzenia „operacji pokojowej”. 30.000 żołnierzy wylądowało na północnych plażach i w stolicy. Podsumowywując dążenia społeczności tureckiej do podziału wyspy. Po obu stronach konfliktu ziemia spłynęła krwią cywilów.
W 1974 Makarios powrócił na wyspę witany przez wiwatujące tłumy. W oczach ludzi był szansą na stabilizację pokojowe rozwiązanie problemów wyspy. Jednak pomimo jego dążeń i negocjacji roszczenia i zbrodnie obu stron nie pozwoliły do dziś rozwiązać problemu.
3 sierpnia 1977 roku Makarios zmarł na zawał serca. W jego pogrzebie brało tysiące greków. Po kremowaniu jego szczątki złożono w skalnej grocie. Miejsce to sam sobie wybrał, gdyż wciąż obawiał się o swoje życie.
Znamiennym jest fakt, że w dniu jego pogrzebu spadł rzęsisty deszcz. Deszcze w sierpniu na Cyprze są czymś więcej niż anomalią. Obie strony konfliktu interpretowały odmiennie ten fakt. Grecy twierdzili, że bóg płakał za losem prezydenta, Turcy zaś, że deszcz miał zmyć jego zbrodnie.
Obojętne jak interpretować ten fakt. Arcybiskup Makarios jest symbolem. Symbolem problemów, jakie borykają tą małą wysepkę. Symbolem braku porozumienia. Symbolem tego, że religia i polityka niosą za sobą krew i łzy.