15.08. – nasz prawdziwy Dzień Niepodległości. Data długo przemilczana, później na siłę przerabiana na „cud” (?!), a do dziś jakby niedoceniana przez ogół. Ot, jeszcze jedno święto, jakich wiele. A niesłusznie.

Czas po Wielkiej Wojnie był burzliwy. Młode państwo polskie walczyło z każdym niemal sąsiadem – z Niemcami o Wielkopolskę i Górny Śląsk, z Czechami też o Śląsk (tyle że Cieszyński), z Ukraińcami o Lwów, z Litwinami o Wilno. Wszystkie te walki toczono jednak o jakiś region – mniej lub bardziej ważną, ale tylko część kraju. Jedna była walka na śmierć i życie – ta z czerwoną Rosją. Tu nie szło tylko o Kresy Wschodnie, tu się decydował los całego państwa i narodu . Haslo czerownych głosiło “po trupie Polski do rewolucji światowej”. Gdybyśmy wtedy nie wygrali…

No właśnie. Zastanówmy się co by z nami było, gdyby tego dnia Piłsudski i Rozwadowski przegrali decydująca bitwę. Gdzie bylibyśmy 10, 20 , 50 lat później …

1920 Polacy przegrywają z Rosjanami decydującą bitwę o Warszawę. Lenin ogłasza utworzenie Polskiej SRR (do linii Bug – San). Lwów przyłączony do Ukraińskiej SRR, Białystok do Białoruskiej SRR, Wilno do Litwy.

Niemcy (za zgodą Wielkiej Brytanii) wracaja do wschodnich granic z 1914 (z Poznaniem i Gdańskiem). Czechosłowacja zajmuje Śląsk Cieszyński i Podhale.

1923 Utworzenie ZSRR składającego się z 5 republik (Rosja, Ukraina, Białoruś, Polska, Kaukaz).

1930 Stalin ogłasza akcję walki z kułakami i kolektywizację. 1 mln polskich chłopów trafia do Kazachstanu. Cala ziemia na wsi przechodzi do kołchozów.

1932-1933 Wielki Głód na wsi – w wyniku rekwizycji zboża pada z głodu 5 mln polskich wieśniaków.

1936-1938 Wielka Czystka – 50 tys. uczonych, poetów i działaczy partyjnych skazanych i straconych (w tej liczbie Tuwim, Broniewski i Gałczyński) . 500 tys. wywiezionych za Ural.

1939 Układ Ribbentrop – Molotow . ZSRR potwierdza przynależność Poznania i Gdańska do Niemiec, za co dostaje wolną rękę od Litwy do Finlandii.

1941-1945 Wielka Wojna Ojczyźniana – Niemcy atakują Kalisz i Częstochowę (22.06.), dochodząc później aż nad Wołgę. Po początkowych sukcesach zostają jednak odrzuceni i pokonani z pomocą USA i Wielkiej Brytanii.

Największe straty ze wszystkich republik ponosi Polska SRR (2 mln Polaków ginie w Armii Czerwonej, 3 mln z głodu i chorób). W wyniku holocaustu ginie większość miejscowej kadry dowódczej partii i NKWD.

1945 Nowe granice w Europie – Polska SRR zyskuje Danzig (Dzierżyńsk), Konigsberg (Kaliningrad), Posen (Poznań), i Kattowitz (Stalinograd). Granica ZSRR przebiega na Odrze, dzieląc Oppeln i Breslau na pół.

Wysiedlenie Niemców. Do nowych obwodów zachodnich i północnych napływają głównie Rosjanie i Ukraińcy, to samo dzieje się w wyludnionych miastach Polskiej SRR.

1950-1955 Budowa wielkiego kombinatu w Krakowie, (przemianowanym teraz na Nowohuck). Do Nowohucka przyjeżdżają pracować tysiące chłopów z Ukrainy.

1954 300. rocznica unii w Perejasławiu – obwody Krosno, Przemyśl, Zamość, Chełm i Biała przyłączone do Ukraińskiej SRR (razem z Krymem) na polecenie Chruszczowa.

1956 Masowe protesty społeczne przeciw interwencji na Węgrzech przeradzają się w powstanie w Warszawie i Poznaniu. 50 tys. zabitych.

Z Kazachstanu wraca 100 tys. Polaków, Stalinograd zmienia nazwę na Czerwonograd.

1960 Wielkie obchody 550. rocznicy bitwy pod Zelenogorskiem („walne zwycięstwo wojsk ruskich, wspomaganych przez polsko – litewskie oddziały, nad klerykalnym rycerstwem zachodnio-niemieckim”).

1968 Przesilenie polityczne – dotychczasowe kierownictwo Polskiej SRR traci władzę w wyniku oskarżenia o szpiegostwo. Ozjasz Szechter na kolanach błaga gen. Nikolaja Demko – Moczara o zgodę na wyjazd 20 tys. Żydów. Ten postawia pociągi do Wiednia, w rzeczywistości jednak pojechały do Workuty.

Inwazja na Czechosłowację – jednostki z Polskiej SRR okupują przygraniczne powiaty Bilsko, Tesin i Novy Trh.

1970 Wielkie protesty stoczniowców z Dzierżyńska i Kaliningradu przeciw podwyżkom cen, 4500 zabitych.

1978 Biskup Nowohucka, Karol Wojtyła, wygłasza odważne kazanie „Bogu co boskie, cesarzowi co cesarskie”, gdzie domaga się przestrzegania Konstytucji ZSRR, gwarantującej wolność wyznania. Po krótkim procesie (16.10.) zapada wyrok – 15 lat zesłania.

1980 Ponowne protesty stoczniowców z Dzierżyńska (strajk okupacyjny zamiast walk ulicznych). Przywódca strajku, Lew Wałęsa, zostaje zabity (milicja nie wykryła sprawców), opór kontynuują inni przywódcy (Bohdan Borusewycz, Andrij Zwezda, Anna Walentynowycz). Powstaje nielegalny samodzielny związek zawodowy „Sohlasnost” (Zgoda), w krótkim czasie skupia rekordowe 10.000 członków.

13.12. Breżniew wprowadza stan wyjątkowy w Polskiej SRR – najkrwawszy przebieg ma on w rejonie Czerwonogradu (z rozkazu gen. Wiaczesława Kiszczakowa armia zastrzeliła ok. 900 górników). Bohdan Borusewycz i inni przywódcy „Sohlasnosti” skazani na 20 lat więzienia i wywiezieni za Ural.

1980-1985 100 tys. Polaków walczy w armii ZSRR w Afganistanie, z czego 10 tys. ginie. Propaganda nagłośniła przypadek dezertera Radomira Sikorskoho (przeszedł na stronę wroga, zaocznie skazany na śmierć), przyniosło to jednak skutek odwrotny od zamierzonego.

1985 Gorbaczow nowym przywódcą partii i państwa. Pierwsza decyzja w/s Polskiej SRR – darowanie połowy kary zesłanym w 1978-1980.

1986 Do Nowohucka wraca bp Wojtyła, entuzjastycznie witany przez ludność.

1988 Kryzys gospodarczy zmusza władze do rozmów z opozycją. „Sohlasnost” ponownie legalna (nigdy jednak nie wróci do pozycji z 1980). Na wsi powstaje PSL – partia polskojęzycznych chłopów.

1989 Wybory do Rady Najwyższej Polskiej SRR przynoszą niespodziewany sukces Sohlasnosti i PSL. W Berlinie upada mur.

Spis ludności wykazuje, że 70 % ludności republiki wciąż używa polskiego jako pierwszego języka. W dużych miastach ludność polskojęzyczna stanowi 30 %.

1990 Uchwała Rady Najwyższej zmienia Polską SRR na Republikę Polską, Dzierżyńsk staje się Gdańskiem, Kaliningrad Królewcem, Nowohuck powraca do nazwy Kraków. Bohdan Borusewycz wraca z zesłania, Rada wybiera go prezydentem.

Polska, Litwa i Gruzja ogłaszają zamiar wystąpienia z ZSRR. Po długich negocjacjach osiągnięto kompromis – trzy republiki mogą ogłosić secesję, w zamian za utrzymanie rosyjskiego w roli drugiego urzędowego języka, wydzierżawienie baz i poligonów armii ZSRR do 2000 i zakaz wstępu do NATO.

1991 ZSRR przekształca się w WNP. Oprócz Federacji WszechRosyjskiej (Rosja, Białoruś, Kazachstan) najbardziej liczą się w niej Polska i Ukraina.

Prezydent Bohdan Borusewycz 3.05. ogłasza odzyskanie niepodległości po 200 latach, wzywając wszystkich obywateli – Polaków, Rosjan i Ukraińców – do życia w zgodzie.

1991-1995 Reformy gospodarcze. Polska likwiduje kołchozy (po 60 latach prywatna własność ziemi znów legalna), zezwala na zakładanie prywatnych firm, otwiera granice. Najbardziej kontrowersyjny projekt Lewana Balcerowycza (przekucie torów kolejowych do szerokości europejskiej) nie doczekuje się realizacji.

1995 Wybory prezydenckie wygrywa Aleksandr Kwasniewskij (głównie głosami Rosjan i Ukraińców). Głosi bliską współpracę i z WNP, i z UE.

1998 Kryzys w Rosji powoduje przerwy w dostawach gazu. Prezydent Kwasniewskij zapowiada, że Polska może poprosić o członkostwo w UE.

2000 Raport Komisji Europejskiej : „ Polska potrzebuje dużo czasu na osiągnięcie europejskich standardów w polityce, ograniczenie mafijnej przestępczości i korupcji. Poważnym problemem społecznym pozostaje mniejszość rosyjska i ukraińska, liczące ok.
30 % ludności. Istnieje szansa, że Polska stanie się członkiem Unii ok. 2040”.