Maurice bawił się drewnianym konikiem i czekał na tatę. Miał dopiero sześć lat i niewiele rozumiał. Jean Jacques powoli wszedł do pokoju i uśmiechnął się do dziecka. Rok temu skończyła się Wielka Wojna.

Jemu się udało. Lucienne miała mniej szczęścia. Zbłąkany granat moździerza. Nie wiadomo czy niemiecki, czy francuski. Modlił się, aby prawdą było to, że nie cierpiała. Tak mu powiedziano, gdy wrócił.

Jego znieśli z pola sanitariusze czerwonego krzyża. Niemieccy. Wojna się skończyła zanim wyszedł ze szpitala dla jeńców. A to, że nie ma stopy nie przeszkadza mu być najlepszym zegarmistrzem w Alençon.
- Damy sobie radę Maurice – pomyślał. - Damy radę...

Chwilę pobawił się z synem. Potem usiadł w fotelu, oparł krótszą (jak mawiał) nogę na taborecie, zapalił i wyjął gazetę. Citoyenne. Taki był taki jak przed wojną. Jakby nigdy nic. Ech…

Wiadomości lokalne zajęły go tylko na chwilkę, skupił się jedynie na zapowiedzi jarmarku rzemieślniczego. Pierwszego po wojnie. Pomyślał o wdowie Moren. Maurice mógłby mieć siostrzyczkę. W końcu: czemu nie? Jest dobrym zegarmistrzem w miasteczku pełnym zegarów. Nie jest jeszcze stary. Ma dopiero trzydzieści lat. Dobrze być niestarym zegarmistrzem po wojnie. Kobiety lubią mężczyzn o delikatnych dłoniach. Zwłaszcza w mieście, do którego nie wróciło tak wielu mężów.

Wolno przewrócił stronę gazety. Rzucił okiem na tytuł w dolnym rogu: Polacy wymordowali rosyjską misję czerwonego krzyża. Twarz mu stężała. Ręce zaczęły się trząść. Zabolała go stopa, której nie miał.

Myśli przebiegały mu po głowie, nie zatrzymując się. Coś słyszał, ze w Rosji teraz rządzą jacyś Jacobins. Ale to nie miało znaczenia. Nie chciał o tym czytać. Nawet tych czterech linijek w Citoyenne. Nie rozumiał się na tych sprawach i nie chciał rozumieć. Wiedział, co potrzebował wiedzieć.

Maurice przybiegł, zaniepokojony wyglądem ojca. Jean Jacques spróbował się uśmiechnąć. Posadził go na zdrowym kolanie, przytulił i powiedział:
- Synku. Wojna jest zła. Wojna zabrała nam Mamusię. Ale wojna czasem przychodzi i mężczyzna musi wtedy iść na wojnę. Proszę Boga, żebyś ty nie musiał. Ale jeśli kiedyś będziesz musiał, to pamiętaj: nigdy nie walcz za Polaków. Nie warto walczyć za tych, którzy pozwalają na takie rzeczy. Nigdy nie walcz za Warszawę. Nie warto.

Maurice uśmiechnął się do niego.
- Dobrze tatusiu. Nie będę. Mogę teraz pobawić się żołnierzykami?

Jean Jacques dostrzegł kątem oka, że jeden żołnierzyk ma ułamaną nogę.