Masław, nie mając obowiązków dworskich przy królu (bo król był na wojnie, a Masław jakoś nie) poszedł nad staw, gdzie się panny goło kąpały.

Usiadł sobie nad tym stawem i popatrzył, a im bardziej patrzył, tym czarniejsze mu do głowy myśli przychodziły. O nerwowym postępie, o zaprzaństwie innych nacji, o braku szacunku dla pamiątek przeszłości. Ogólnie rzecz ujmując, Masław, patrząc na gołe panny, przemyśliwał nad upadkiem tradycyjnych wartości i schyłkiem słowiańskiej cywilizacji.

Bo w sumie, to – jego zdaniem – wszystko w zła stronę szło. Tatko jemu opowiadał, że dawniejszym czasem (co to tatowy tatko pamiętał) to było pięknie. Każdy robił, co chciał, dziewuchę brał, kiedy i jak sobie życzył, jak miał życzenie sąsiada ubić to ubijał. Pięknie było. I bogato, bo jeśli akurat czegoś zbrakło, to można było drugiemu ukraść, byle tylko był z innego rodu. Porządnie. Wedle obyczaju starodawnego.

A potem przyszła ta zaraza z Zachodu. Niemi, ale i inni. Śniadolicy. Kędzierzawi. Nic z tego, co gadają nie idzie wyrozumieć, od razu widać, że kombinują coś złego. Bo jakby nie kombinowali, to by się ludzkiej mowy wyuczyli. Proste. Masław lubił logiczne myślenie.

I ta ich religia. Masław był wychowany w zdrowym duchu rodzimowierczym, ze szczególnym szacunkiem dla Jaryły, bo dziadowie Masława przyszli od południowej strony. Jaryła nie po to był bogiem płodności, żeby Masław nad stawem wysiadywał, że aż się bał, że wilka złapie. Kult trzeba było skrywać, dzieci do tajemnicy przyuczać. A to zawsze trochę głupio dzieckom o Jaryle opowiadać. Zawsze się pytają o anatomiczne szczegóły, a nie każdy zaraz chce o tym gadać. Nie był to bóg dla dzieci.

Masław złapał się na tej myśli i przeraził. - Mięknę, Jaryło, bez twojej pomocy pomyślał. I, zapewne przez nieopatrzne skojarzenie, posmutniał.

A skrywać się trzeba było, bo sąsiedzi mogli donieść. Sam Masław na sąsiadów donosił, to wiedział, że uważać trzeba. Zeszłego roku na sąsiada, co go świeżo rodzinę obumarli, zameldował, że cichcem i po nocy Dziewannie grzeszne oddaje hołdy. Młodzianek to był, choć majętny, więc go biskup kazał postrzyc w mnichy. A Masław przejął dworzyszcze i ziemie. Sensownie i ekonomicznie. Czasem nawet w tym plugawym świecie, szło coś uczciwie załatwić.

Ale uważać trzeba. Bo teraz, kiedy król ciągle na misje pokojowe wyjeżdżał z drużyną, rządził biskup i rzymscy.

Przeszkadzało to w obrządku, bo obrządek Jaryły bez panien trudniejszy był i Masław go nie lubił. Niby wiedział, że tak też można, ale nie znajdował w tym upodobania. A nawet potępiał, jako wszeteczny i się wzdragał na samą myśl. A z pannami był kłopot. Niby takie pobożne, do chramu chodziły. Ale wieczorem po lesie biegały. Masław sadził, że na sabaty się zbierają, ale na panny donosić nie chciał. Wiara mu nie pozwalała.

Choć na współpracę, to za bardzo liczyć nie mógł. Jak miejscowym, wielkopolskim pannom Masław o Jaryle opowiadał, to albo się płoniły i znakiem krzyża żegnały, albo (te starsze) wprost z niego się śmiały i sugerowały, żeby sobie innego boga znalazł, bo do tego nie ma, jakoby, kompetencji naturalnych.

I tak dobrze, że z tego śmiechu zapominały donieść do biskupa, bo ten był teraz surowy. Może dlatego, że im się trafił bezżenny?

Trochę tych obyczajów europejskich Masław nie rozumiał. Niby nie mają pewności czy kobieta ma duszę, ale zabić jej nie pozwalają. Nawet w złości. A sami w grzechu żyli. Do wstrzemięźliwości (co, jako sprzeczne z obrządkiem ku czci Jaryły, Masław miał za zło istotne), to sami sobie folgowali. Choćby ten ich, jak mu tam…, no – Benedictus. Sam się z żoną (jak plotkowano we dworze) prowadzał, ale innym przyjemności odmawiał.

Pradziad masławowy miał sześć żon i wszystko posprzątane w obejściu. I długich by lat dożył, gdyby go za kradzież bydła książę nie kazał między brzozy uwiązać. A i Jaryła był zadowolony od tego, że on miał sześć żon. A teraz: jedna baba, na jednego chłopa. Nawet na takiego, co blisko dworu chodzi. I bałagan. A ja ją zlać, to bałagan jeszcze większy. Zresztą gruba była i wcale się go nie bała. Nawet jak zaczął ze sobą wielki łuk nosić i na ogromniastym koniu jeździć, to się tylko z niego śmiała i sugerowała, że mógłby z tego łuku trafiać. A na konia mówiła: Jaryła. Chichocząc.

Patrzył sobie Masław na pluskające panny i przemyśliwał dalej.

Faktem jest, że nie zawsze bywa najgorzej. Wdowa, u której częściej nocował niż w domu, śmiała się z niego tylko czasem. A i w królestwie były przykłady, że tradycyjne rządy są lepsze. Całkiem niedawno, na przykład, jak przez dwa lata Bezprzym rządził, to było bardziej sprawiedliwie. Może to i prawda, że on ruskich z niemymi wraz, na kraj ściągnął. Może też i prawda, że koronę odsprzedał za drużynę zbrojnych cesarskich. Ale porządek za to był. Jak ktoś w niełaskę u niego wpadł, to już do domu na wieczerze nie wracał. O nie.

A rodzimowierstwo też cichcem wspierał, bo – jak mówił, kiedy trochę piwa więcej wypił niż jego książęca mierzyła miara – te wszystkie cesarze i papieże to tylko złe na nas przynoszą i chcą sami monetę bić, żeby ją potem fałszować. Bo wtedy my swojej własnej fałszować nie będziemy mogli. Czy jakoś tak mówił. Mądrze. Bardzo mądrze.

Bezprzym, niby że faktem jest, iż z niemymi się znosił, udawał nawet, że ich słucha, do Rzymu listy słał, ale jak mi odpisywali, to nie czytał. Po prawdzie, to on tej Europy Chrześcijańskiej nie rozumiał i nie lubił. I to u niego lubił Masław. Ruskich za to Masław nie lubił w ogólności, ale jakby miał wybierać, to i tak mu się lepiej widzieli niż Rzymscy. A to dla zamiłowania do piwa, niewolnictwa i tego, że zawsze szło się dogadać. Zwłaszcza zaś z pannami.

Tak, Masław lubił Bezprzyma. I z wzajemnością, zresztą. Nie jeden antał piwa wypili na pohybel Rzymowi i Europie. I tylko dlatego wydal go Ottonowi, że ten obiecał mu wpływy. I pieniądze. I panny. Otton, koniec końców, wpływów nie miał do rozdania, ale i Mieczysław, zapewne z braterskiej wdzięczności obdarzył go sowicie i zrobił cześnikiem.

Najpierw się to Masławowi podobało, bo był z tego i pieniądz i przez jakiś czas szacunek u ludzi. Bo znał się na piwie.

Ale potem znowu nalazło się tych rzymskich, niemych i wszelakiego europejskiego cholerstwa i Mieczysław kazał podawać wino. A Masław na winie się nie znał. Bo i niby, że skąd?

Szydzić z niego zaczęli, a Masław nie lubił, żeby się z niego śmiać. Nie po to znosił niewygodę. Nie po to mieszkał we dworcu i ukrywał swoją wiarę, żeby się z niego śmieli.

Jak by mu było bez różnicy, to by poszedł do lasu, gdzie licznie sławiono dawnych bogów, prawda? Musiałby wtedy, jednakże, poświęcić urzędy i dobra osobiste. A te urzędy nie dla siebie piastował przecież, a dla dobra wspólnego, dla ochrony ostatków tradycji pradawnie słowiańskiej, dla Jaryły i dla rodziny.

Zresztą, nieosobiste dobra też by strącił. Nawet prędzej. Już by rzymscy przypilnowali tego. Dla ludzi byłaby strata, bo na jego post na pewno gorszego by dali. Babę i córki pal diabli, ale synowie wymagali opieki i kształcenia. Nie tylko w wierze i obyczaju dawnym, ale to ta. A do tego ojciec potrzebny, bo bez jego ręki by zniewieścieli. O tym, ile może zeżreć duży koń to nawet nie ma, co wspominać. A ceny owsa rosną, kiedy wojna uporczywa trwa.

Tak: dla ludu i dla rodziny się męczył Masław.

Jedna panna zderzyła się w wodzie z drugą, aż plasnęło, przerywając bieg myśli masławowej. Ale zaraz znów zaczął pomyślunkiem kręcić. Głupi wszak nie był.

Z synem się mu skojarzyło. To plaśnięcie. Z najmłodszym, choć już prawie dojrzałym. Młody był niedorostek, ale rozum miał. Liczyć umiał, a nawet litery stawiać. Wyuczył się po rzymsku i po czesku. Na księdza chciał iść. Dobry fach i można bez biedy rodzinę utrzymać. Ale śmieli się z niego, a dla tego czeskiego, Siuśtrakiem wołały go dziewuchy. Że też nie ma na nie kija! Wczoraj zresztą go jedna młoda zlała, bo chciał ją na siano przewrócić. Zlała i obśmiała. Płakał cały wieczór. Aż Masławowi smutno się zrobiło i przestał go bić, za rodu pohańbienie.

Tego najbardziej Masław znieść nie mógł. Białogłowskiego rozpanoszenia. Nie dość, że rzymscy tylko na jedną babę pozwalali (no chyba, że po cichu) to na dodatek, te baby coraz to bardziej pyskate były. A i on już nie w tym wieku, żeby za nimi ganiać. Jak raz nad staw wyskoczył, żeby taką jedną z czerwonymi włosami sobie złapać (bo to jednak wiara jego twarda nakazywała), to żadnej nie złapał tylko go jeszcze obśmiały.

- I gospodarka się psuje! Wykrzyknął sobie w myśli Masław, żeby złe wspomnienie odgonić. Mieczysław nienauczony doświadczeniem, tylko wojny prowadził.

Ale niewolników zakazał. A ściślej kazał ich karmić tak, żeby z głodu nie pomarli. Jak w takich warunkach gospodarkę rozwijać? Jak porządku sprawiedliwego pilnować? To może i kmieć czarnoskóry będzie teraz cześnikowi równy? Zastanowił się Masław, przez chwilę, czemu kmieciów czarnoskórymi zwą, ale jakoś nie wiedział i nie zgadł, więc wrócił do głównego nurtu swoich rozmyślań.

W tym momencie jakaś panna dostrzegła Masława. Cicho (choć chichotliwie) naradziła sie z innymi i za nic wstyd mając zaczęła iść ku niemu. Ten wstał, aby powagi sobie przydać. Łuk swój (największy w okolicy) wsparł o ziemie, żeby durna wiedziała, że nie z prostym ma do czynienia. W myśli przepowtarzał sobie krótką przemowę o podstawowych zasadach kultu Jaryły.

Ale nie doszła. Tylko się do niego tylnią stroną zwróciła, przysiadła i….

Jak tylko Masław pierwsze bańki na wodzie zobaczył, żwawo się obrócił i zaczął iść w stronę domu. Wściekł się. Nie na żarty. Ale przypomniał sobie o żonie, co go nie lubiła i się z niego śmiała. I postanowił bronić tradycji. Choćby ofiarą swojego życia. I majątku.

Wsiadł na konia i do leśnych rodzimowierów pojechał_, do powstania ich namawiać i przywrócenia tak wielożeństwa jak i niewolnictwa. Oraz sprawiedliwych stosunków, zgodnie z którymi miejscowi będą mogli obcych bijać, a kobiety śmiech będą miały z człowieka zakazany. I jeszcze pomyślał, żeby szukać wsparcia u Jaćwieży, bo tam są jeszcze prawdziwie wolni ludzie. - No – zastanowił się – może jeszcze u Prusów?

***

Tak się zaczął słynny bunt pogański, który zniszczył monarchię piastowską i spowodował, że kolejną fundowano zupełnie gdzie indziej, bo w Krakowie.

Bo jak już królestwo przywrócono, to władcy woleli słuchać bajań o smoku i ostatniej prapolskiej dziewicy.

Uważali to za bardziej wychowawcze dla młodzieży.

Nie wiadomo czy to prawda, bo kult Jaryły i tak przepadł wraz z Masławem. Przynajmniej na zachodniej słowiańszczyźnie.

Co się z Masławem stało, to różnie mówią. Trochę wygrywał, na Mazowszu się umocnił i ładny dziesiątek lat władał tradycyjnymi metodami. Aż rzeki spłynęły krwią. Ale po Mazowszu gadka szła, że go potem nie w bitwie zabito, jak jego bliscy i zausznicy gadali, a na stajaniu. Podobno znowu baby podglądał, a jedna była nerwowa i go kamieniem zatłukła.

Cóż robić. Za wiarę wszak życie oddal. Jeśli ktoś daje wiarę tym gadkom o Jaryle, bo, po prawdzie, to większych dowodów na obecność tego kultu na naszych ziemiach, to jednak nie ma.

A w Polsce, po odejściu Masława, rozpanoszył się postęp i okcydentalizm. Europa za nic miała dawną polską tradycję i rej zaczęli wodzić nasłani z zachodu katolicy. No i, co oczywiste – Żydzi, bo bez Żyda nic złego się zdarzyć nie może.

Ale myśl tradycyjna, masławowa nie przepadła. I co jakiś czas podnosi się kolejny, aby w obronie tradycji stanąć. Albo, chociaż żeby tylko na gołe panny popatrzeć.