Trochę mi żal jednego nieopublikowanego cyklu. Dokładnie tak. Gdzieś w marcu wymyśliłem sobie, że zacznę pisać Słownik wyrazów nieobcych. W sumie powstały trzy teksty. Jeden nich został opublikowany w cyklu chciejstw. Dwa pozostałe nigdy nie zobaczyły światła dziennego. Do dziś.

Cykl miał rozpoczynać tekst o manipulacji. Jak skonstatowałem kilka dni temu, prawdopodobnie wynikało to z tego, że na TXT pojawiały się rozmaite uwagi pod moim adresem, które sugerowały, jakoby moja obecność tutaj wynikać miała ze skrytego zamiaru. W najlepszym razie – badawczego. W najgorszym – to sam już nie wiem. Było to irytujące.

Nie bardzo wiedziałem, co z tym zrobić i zacząłem pisać tekst o manipulacji. Tekstu nie skończyłem, a ściślej nie dopracowałem, bo najpierw zaangażowałem się w pewien spór, a potem wlazłem do beczki.

Oczywiście zastanawiałem się, czy tego tekstu nie wydobyć na światło dzienne. Przecież uporczywa pretensja do mnie, o to, że manipuluję jest jakby stałym motywem tych, którzy nie dają sobie rady z merytoryczną polemiką.

Ale jakoś nie było motywacji.

Ale zabawne jest to, że następny tekst, który trafił na Bródno prawie trzy miesiące później, był z tego samego cyklu.

Ale to już inna historia.

Słownik wyrazów nieobcych: manipulacja

Panu Y zarzucono manipulację. Ucieszył się. Zawsze się cieszy, jeśli coś mu zarzucą, czego nie rozumie. Oznacza to, ze rozwija mu się osobowość. Czy coś. Może osobliwość. Kto wie?

Nie mniej jednak, pohamowawszy radość, zapytał tego tam N, co to niby znaczy.

- Nic – odpowiedział N. Dopytany, zeznał jednak, że tego typu oskarżenie niewiele znaczy. Zazwyczaj tyle, że ktoś nie potrafi w żaden sposób inaczej usprawiedliwić swojego postępowania jak tym, że został do niego doprowadzony. Złym zamysłem, albo za pomocą spisku wszechświatowego.

- Dobra, ale co to jest manipulacja? zapytał go Pan Y, bo się rozciekawił.
- A cholera ją wie – usłyszał na to.

N usiadł sobie, otworzył puszkę odrdzewiacza (jest uzależniony od kwasu fosforowego) i zaczął coś mętnie tłumaczyć, że każda relacja międzyludzka taki ma między innymi skutek, że jeden na drugiego wpływa. To jest naturalne. Nie musi być uświadamiane. Po prostu, kiedy do siebie mówimy, to i słyszymy, co drugi mówi. Perfuma pachnie, a skarpetki śmierdzą. Odbieramy bodźce i oddajemy w zamian. Nie te same. W każdym razie – niekoniecznie.

Kawaler chce pannę do pościeli doprowadzić, to jej opowiada cuda mecyje. A ona reaguje jak umie. Albo jak nie umie. To nawet zabawniejsze jest.

A jak ona jego do ołtarza, to działa przeciwpołożnie. Normalne to jest, ale jak się ludzie wnerwią, to mówią, że ich zmanipulowano. To znaczy, ich zdaniem, że oni wcale tak by sami z siebie nie zrobili.

Jeśli to jest manipulacja, to wszystko jest manipulacją.

Inni znowu mówią, że manipulacja jest wtedy, jak ktoś świadomie chce wpłynąć na cudze zachowanie. Taki więcej, że on jest manipulant. Najbardziej podejrzany jest taki, co posiada tu pewną wiedzę, albo książkę przeczytał. O wpływie na innych, albo o handlu kosmetykami po domach.
Ale to nie jest manipulacja, zdaniem tego N, tylko socjotechnika. Mniej lub bardziej intelektualnie ogarnięta. Z jakiegoś powodu N uśmiechnął się do słowa socjotechnika.

- Mnie – mówił N – to manipulacją śmierdzi w dwóch razach. Pierwszy jest taki, że się drugiemu nie mówi, co się chce zrobić, jaki cel osiągnąć. Albo się jemu kłamie, mając co innego całkiem, a sprytnie ukrytego, na myśli.

Ale nawet tu pieniędzy za manipulację N, wedle tego, co mówił, by nie dał. Po pierwsze, może być tak, że dla cudzego dobra, choćby dla chorej osoby, kit się wciska, aby się leczeniu poddała. Na przykład. Jak to jest manipulacja, to N, wedle swojej opinii, jest Norweg. Albo Melanezyjczyk pacyficzny.

- A drugie jest takie, ze można sobie wyobrazić, że ktoś prawdę powie, aby adresata swojego działania osłabić. Aby się silny poczuł. I jego wtedy od zakrystii zajechać, aż się zdziwi.

-Więc co?

- Ano nic, Panie Y. Jakby mnie spytali, to bym powiedział, że manipulacja jest wtedy, gdy ktoś narusza normy etyczne i chce inną osobę, albo grono jakieś, do niekorzystnego rozporządzenia doprowadzić. Finansowego, cielesnego, mniejsza.

Ale tu jest trudność znowu, bo jak N zauważył, to zewnętrzny powinien oceniać arbiter. Dla jakiegoś dającego się podudowodnić obiektywizmu.

Więc może faktycznie jest tak, że manipulacja jest dopiero wtedy, kombinował N, wyraźnie popadając w psychologizm, kiedy ktoś się poczuje zmanipulowany. Trochę to subiektywne, ale nic na takich jak N nie poradzisz.

Wtedy tylko trzeba dodatkową gradację wprowadzić między zmanipulowanymi. Żeby głupków oddzielić