W „Przyszłości pewnego złudzenia” Freud wyraził w sposób pełny swoje stanowisko wobec religii. Ma dla niego religia swój prapoczątek w bezradności człowieka wobec sił natury i wewnętrznych sił instynktowych. Powstaje ona we wczesnej fazie ludzkiego rozwoju, kiedy człowiek nie był w stanie posługiwać się własnym rozumem, by dać sobie radę z tymi zewnętrznymi i wewnętrznymi siłami, i musiał tłumić je lub kierować nimi za pomocą innych sił afektywnych.

W procesie tym, człowiek tworzy to, co Freud nazywa „złudzeniem”, czerpiąc wiedzę ze swego indywidualnego doświadczenia które zdobył jako dziecko. Przypomina więc sobie doświadczenie związane z ochroną przez własnego ojca, uważanego przez dziecko za istotę obdarzoną wyższa mądrością i siłą, którego miłość i opiekę mógł zdobyć poddając się jego poleceniom i unikając przekraczania jego zakazów.

Jest więc religia powtórzeniem doświadczeń człowieka z okresu dziecięcego. Człowiek przenosi swe doświadczenia dziecięce wynikające z poczucia braku bezpieczeństwa i ojca, którego zarówno podziwiał jak i się bał.

Freud porównuje religię z obsesyjnymi neurozami, jakie spotykamy u dzieci i stwierdza, iż religia jest neurozą kolektywną, wywołaną przez warunki podobne do tych, które wytwarzają neurozę dziecięcą.

Freud nie tylko twierdzi, że religia jest złudzeniem płynącym z pragnień ludzkich, twierdzi wręcz, że religia jest ogromnym niebezpieczeństwem, ponieważ zmierza do uświęcenia wadliwych instytucji ludzkich, z którymi sprzymierzyła się w ciągu swoich dziejów.

Ponadto, jego zdaniem, religia ucząc ludzi wierzyć i zakazując krytycznego myślenia, jest odpowiedzialna za zubożenie inteligencji (zarzuty te, nawiasem mówiąc, były już stawiane Kościołowi przez myślicieli Oświecenia).

Trzecim zarzutem Freuda wobec religii jest to, iż opiera ona ważność norm etycznych na bardzo niepewnej podstawie, skoro bowiem są one nakazami i zakazami Boga, przyszłość etyki zależy od wiary w Boga.

Jeśli człowiek porzuci iluzje wiary w ojcowskiego Boga, jeśli stanie twarzą w twarz ze swą samotnością i niewielką rolą, jaką gra we wszechświecie, stanie się podobny dziecku, które opuściło dom swego ojca. Ale pokonanie tej infantylnej fiksacji (dzisiaj może byśmy powiedzieli o zerwaniu społecznej i emocjonalnej pępowiny z rodzicami) jest prawdziwym celem rozwoju człowieka.

Tylko człowiek wolny, uwolniony od autorytetu (grożącego i chroniącego jednocześnie) – może posługiwać się władzą swego rozumu i pojmować świat i swą rolę w nim obiektywnie, bez złudzeń, ale za to w oparciu o zdolności do rozwoju tkwiących w nim możliwości i posługiwania się nimi. Tylko wtedy, kiedy wydoroślejemy i przestaniemy być dziećmi zależnymi od autorytetu i lękającymi się go, możemy zdobyć śmiałość myślenia za siebie samych, ale – prawdziwą jest również sytuacja odwrotna. Wtedy i tylko wtedy, kiedy ośmielimy się myśleć, będziemy mogli wyzwolić się spod panowania autorytetu.