Ostatnie wiadomości, jakie napływają z Ministerstwa Skarbu wskazują, że jest ono zdeterminowane sprzedać wszystkie polskie uzdrowiska. Z jednej strony jest to zrozumiałe, gdyż budżet jest napięty i utrzymanie jego równowagi między wpływami, a wydatkami staje się coraz bardziej problematyczne. Każdy grosz, a praktycznie milion złotych dodatkowych wpływów do kasy państwa stabilizuje jego gospodarkę. Dlatego wydaje się, że los uzdrowisk został już przesądzony. Dodatkowym argumentem jest nadal rozwijający się światowy kryzys gospodarczy, któremu Polska za wszelką cenę musi się przeciwstawić. Na wszelkie protesty, uwagi i propozycje, ministerstwo zdaje się odpowiadać słowami poety, że „ nie czas żałować róż, gdy płoną lasy”. Zdając sobie sprawę z tych wszystkich, często niezależnych od nas okoliczności warto przy tej okazji pozbywania się kolejnych dóbr narodowych przynajmniej wiedzieć, co tracimy, a co zyskujemy.

Zakład górniczy
Uzdrowiska polskie w zakresie wydobywania wód leczniczych podlegają przepisom prawa geologicznego i górniczego. W tym zakresie, tak jak wszystkie zakłady górnicze muszą one posiadać odpowiednie służby ruchu zakładu górniczego i dokumenty wymagane prawem. Każde uzdrowisko dysponuje obszarem górniczym i planem ruchu. Za eksploatację odpowiada kierownik ruchu zakładu górniczego i geolog górniczy. Zakłady te, tak jak wszystkie inne przedsiębiorstwa górnicze podlegają kontroli okręgowych urzędów górniczych. Wiąże się to z koniecznością prowadzenia czasem bardzo precyzyjnej i specjalistycznej eksploatacji tych wód w celu zachowania ich racjonalnej i zrównoważonej eksploatacji dającej gwarancje utrzymania źródeł przez dalsze dziesiątki lat, a teoretycznie zapewnienie trwałości ich zasilania. Zasoby tych wód są odnawialne i przy właściwym ich poborze nie ulegają one wyczerpaniu. Samo w sobie pochodzenie wielu wód leczniczych jest niezwykle ciekawe z punktu widzenia przyrodniczego, o czym warto napisać już przy innej okazji. Polskie uzdrowiska mają kilkusetletnią tradycję, która została utrwalona również w poezji i literaturze pięknej. Mają swój instytut naukowo – badawczy, lekarzy i specjalistów, którzy znani są ze swoich osiągnięć również na arenie międzynarodowej. Wraz ze sprzedażą uzdrowisk cały ten dorobek, co swojej przyszłości staje pod znakiem zapytania.

Zdrowie
Czy jest coś cenniejszego na tej ziemi niż zdrowie? Czy można je sprzedać? Czy można na tym zyskać, czy stracić? Są to pytania retoryczne, na który każdy sam potrafi jednoznacznie odpowiedzieć. Prawie pięćset lat temu na pytania te odpowiedział Jan Kochanowski fraszką „Szlachetne zdrowie”, której fragment warto zacytować; „Tam człowiek prawie widzi na jawie/ i sam to powie,/ że nic nad zdrowie.” O roli uzdrowisk w ratowaniu zdrowia, rekonwalescencji i wypoczynku wiedzą najlepiej właśnie górnicy wszystkich branż, którzy są jedną z najliczniejszy grup zawodowych korzystających z uzdrowiskowych usług. Kilkutygodniowy pobyt w ekologicznie czystym środowisku, bez przemysłu i hałasu oraz wszystkich tego rodzaju uciążliwości, przy jednoczesnym pobieraniu różnego rodzaju zabiegów leczniczych, stawia na nogi wycieńczonych, a nawet zmaltretowanych górników, którzy całe swoje zawodowe życie spędzają w ciemnych podziemiach. Wydaje się, że właśnie ta grupa społeczna najwięcej ma do stracenia w związku ze sprzedażą polskich uzdrowisk.

Gwarancje
Z tych wszystkich okoliczności zdaje sobie zapewne sprawę zarówno ministerstwo zdrowia, jak i skarbu. Chcąc zachować dostęp do uzdrowisk dla dotychczasowych ich klientów, będzie zapewne negocjować warunki sprzedaży, tak, aby polscy ich dotychczasowi pacjenci nic na tym nie stracili. Jest prawie pewne, że takie gwarancje oba te ministerstwa uzyskają od przyszłych ich nabywców. Gwarancje te w postaci odpowiednich umów, uzgodnień i protokołów będą częścią kontraktu kupna – sprzedaży. Nie mniej dotychczasowa praktyka wskazuje, że przyszły właściciel niewiele sobie robi z tych papierowych ustaleń. Jest to tym bardziej niepokojące, że głównym nabywcą polskich uzdrowiska, przynajmniej jak donoszą o tym „dobrze poinformowane agencje” mają być szejkowie z Arabii Saudyjskiej i Kuwejtu. O tym, ze kulturowo i obyczajowo różnimy się w sposób dość zasadniczy od naszych arabskich przyjaciół nikogo przekonywać nie trzeba. Jest faktem, że właśnie oni mają największe szanse na nabycie tych uzdrowisk, gdyż w ich świadomości, każde tego rodzaju zjawisko źródła czystej i leczniczej wody jest swego rodzaju „cudem”. Na arabskich pustyniach owszem są źródła, ale częściej ropy naftowej niż wody pitnej. Dysponują oni też wolnymi środkami inwestycyjnymi w skali umożliwiającej im przebicie wszystkich swoich europejskich konkurentów. Wiadomo, że z tak potężnym finansowo, gospodarczo i politycznie partnerem wszelkie egzekucje podpisanych umów mogą mieć znaczenie tylko teoretyczne. Trzeba przyznać, że korzystanie z nabytych przez nich własności w Europie jest również niekonwencjonalne. Przykładem może być kupienie przez nich w Londynie całego osiedla willowego w rejonie Greenwich, z którego korzystają oni tylko raz w roku podczas rutynowych kontroli swoich kont w założonych w angielskich bankach.

Oferta
Aktualnie Ministerstwo Skarbu przedstawiło ofertę sprzedaży pięciu polskich uzdrowisk: Ustka, Kamień Pomorski, Winnice, Kraków – Swoszowice, Przerzeczyn. Pod względem oferty jest to rozpoczęcie sprzedaży od najmniej znaczących obiektów. Zgłoszeń potencjalnych nabywców nie było zbyt wielu. Głównym zainteresowanym okazała się spółka z większościowym kapitałem czeskim STB Inwestmen Bochnia, która złożyła ofertę zakupu wszystkich pięciu wystawionych na sprzedaż uzdrowisk. Termin składania ofert minął w dniu 20. 04. br. W tej chwili trwają negocjacje. Wszystko wskazuje na to, że przynajmniej na początek podnoszone przez media zainteresowanie szejków arabskich nie potwierdziło się. Znamienna jest za to próba wykupienia tych pięciu uzdrowisk przez kapitał czeski. Nie jest tajemnicą, że po II wojnie światowej Czesi zgłaszali pretensje do słynącej ze swoich uzdrowisk Kotliny Kłodzkiej. Niepowodzenia, jakie ich spotkało w tamtym czasie, dziś mogą w znaczący sposób zrekompensować poprzez właśnie wykupienie polskich uzdrowisk. Niezależnie od wszystkich dotychczasowych nieporozumień granicznych z Czechami, możliwość wykupienia przez nich znaczącej części polskich uzdrowisk wydaje się najlepszym rozwiązaniem, czyli szczęściem w nieszczęściu. Po pierwsze jest to partner dobrze nam znany, po drugie jest on blisko i łatwo się z nim porozumieć, a po trzecie jest wielce prawdopodobne, że będzie on prowadził dotychczasową politykę udostępnienia uzdrowisk wszystkim, którzy zechcą podratować tam swoje zdrowie i samopoczucie. Związany z tym napływ kapitału powinien podnieść standard kupionych uzdrowisk i uczynić z nich atrakcyjne pod każdym względem obiekty przywracające zdrowie wszystkim, którzy tego zapragną. Na początek sprzedaży, można powiedzieć, że w tej sprawie szczęście jest po stronie ministerstwa skarbu. Wydaje się, że przekazanie uzdrowisk w czeskie ręce, to „sprzedane zdrowie” tyko od strony formalnej.

Co dalej?
Do sprzedania pozostaje jeszcze dwadzieścia uzdrowisk. Początkowo, przynajmniej połowa z nich miała być wyłączona ze sprzedaży. Pogłębiające się jednak trudności budżetowe prawdopodobnie zmuszą ministerstwo skarbu do kontynuowania procesu ich sprzedaży. Czy czeski kapitał nadal będzie zainteresowany nabyciem pozostałych uzdrowisk? Czy przywoływani przez media arabscy szejkowie okażą się realnym partnerem? To wszystko jeszcze się okaże. Nie mniej udany początek, może wskazywać na to, że cała ta procedura dobrze dla nas wszystkich się zakończy. Jednakże tak jak w każdym innym przedsięwzięciu, tak i tu zagrożeń nie brakuje. Ważne jest, aby w tym niezwykle trudny, a może nawet bolesnym przedsięwzięciu wyprzedaży własnego zdrowia, nic na nim nie stracić, a być może jeszcze zyskać.

Adam Maksymowicz