Istnieje ustawowy obowiązek podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez terapeutów uzależnień. W czasach, o których chcę opowiedzieć, ten obowiązek też istniał i skoro już weszłam w ten system, całkiem dobrowolnie, świadomie i z entuzjazmem, musiałam pewną ścieżkę szkoleń przejść.

To dobrze jest i zdrowo dla systemu pozbawionego sensu, żeby zatrudniał ludzi, którzy cokolwiek wiedzą merytorycznie.

Program był pięciostopniowy: pierwszy etap szkolenia trwający sześć miesięcy, drugi trwający osiem, staż w rekomendowanym ośrodku, określona ilość godzin superwizyjnych u rekomendowanego superwizora, na koniec egzamin certyfikacyjny. Koniec. Proste? Jak najbardziej.

Informacje istotne:

Istniała tylko jedna firma takie szkolenia robiąca, korzystająca z hojnych dotacji państwowych,

certyfikat był (i jest) wydawany przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA)

szef firmy szkolącej był przez lata szefem PARPA.

Państwo mam nadzieję już coś przeczuwają? Proszę te przeczucia zatrzymać w pamięci.

Pierwszy etap szkolenia był tylko nudny, i tylko odrobinę denerwujący jako generalna strata czasu. Udało mi się skończyć taki kierunek studiów uniwersyteckich, który przygotował mnie nieźle do zawodu. Zanim poszłam na obowiązkowe szkolenia, a właściwie zanim zaczęłam samodzielnie pracować, ukończyłam ponad roczny staż kliniczny, i roczny w prywatnym ośrodku. I jeszcze króciutki, maleńki stażyk w ośrodku dla narkomanów.

Zaczynając pracę miałam za sobą realne doświadczenia pracy z osobami uzależnionymi i rzetelne wykształcenie kierunkowe udokumentowane uniwersyteckim certyfikatem specjalizacyjnym w zakresie pomocy terapeutycznej.

Do tego, pierwszy etap szkolenia rozpoczęłam po kilku miesiącach pracy z żywymi ludźmi, z prawdziwymi problemami.

Do kupy razem coś jednak na wejściu miałam. Jak większość.

Dobra.

Pierwszy etap to zieeew przeraźliwie nudny. Można go było potraktować jako powtórkę, a jak wiadomo powtarzanie jest bezcenne dla rozwoju. Starałam się, ale już trochę mnie ponosiło.

Przetrwałam, bo nie takie rzeczy już przetrwać mi się udawało.

Prowadząca moją grupę mnie nie polubiła co mnie nie dziwi, na jej miejscu sama siebie bym nie polubiła.

Zasłona miłosierdzia opada…

Kilka miesięcy później idę na część drugą. Wszyscy straszą, że to jest dopiero (wszyscy, wszyscy w całej Polsce od 13 lat przechodzili przez to samo) prawdziwy hardcore.

Hardcore to ja miałam na swoich pierwszych studiach – myślę – więc co oni mi mogą?

Nigdy nie bądźcie zbyt pewni siebie…

Nigdy później, na żadnym szkoleniu, w mojej ostatecznej szkole psychoterapeutycznej, no po prostu nigdzie nie spotkałam się z czymś takim.

Wyjaśniam: jesteśmy na szkoleniu dla psychoterapeutów czyli ludzi, którzy mają nieść pomoc, wspierać, być empatyczni, być sojusznikiem ludzi, którzy często już nie mają żadnego sojusznika. Nie zwracać uwagi na zapachy bezdomnych pacjentów, nie rozpłakać się na wieść o tragediach i historiach, które normalnym ludziom nigdzie się nie zmieszczą. Wytrwać w cudzej rozpaczy.

Kto uczy psychoterapeutów? Inni psychoterapeuci, to oczywiste.

Co się okazało?

Okazało się, że znowu nie nauczyłam się niczego nowego. Okazało się, że dorośli ludzie płaczą z upokorzenia i szydery. Okazało się, że to jest obóz przetrwania.

Nie płakałam, nie dostałam zawału, nawet nie zrezygnowałam. Trwałam.

W przerwach wszyscy obżerali się słodyczami. Ludzie, którzy na codzień stawiają czoła najgorszym stronom ludzkiej rzeczywistości, uciekali się do słodyczy. To na mózg działa odprężająco.

Poznałam tam M.

M miała zdumiewająco zbieżny z moim pogląd na temat tego cyrku. Inni też mieli, ale ajajajaj cicho sza! Kuluary tętniły drugim życiem. Odreagowaniem.

Nadszedł ten dzień.

Już kilka miesięcy minęło. Już wściek we mnie narósł i dojrzał. Już zadałam dziesiątki niewygodnych pytań.

Jest ten dzień. Pod wieczór.

M opowiada prowadzącej naszą grupę, niezwykle doświadczonej terapeutce wprost proporcjonalnie gnojącej kogo się da, zakłamanej i pełnej hipokryzji osobie… W każdym razie M opowiada historię...

Pracuje z jakąś kobietą, która dowiedziała się od swojej córki, że tatuś uzależniony od alkoholu, molestował ją seksualnie. To się zdarza, niestety.

Każdy sensownie uczony psychoterapeuta wie co jest, a co nie jest molestowaniem. Wie, że to nie takie proste, ale też wie kiedy oczywiste.

M na tamten moment miała pewien kłopot. W przypadku pozyskania wiedzy o popełnieniu przestępstwa psychoterapeuta ma obowiązek powiadomić kogo trzeba.

Siedzę. Mam jaką taką jasność.

Kolejna prowadząca już od dawna mnie nie lubi, mam przypuszczenie, że trochę się boi mojej bezkompromisowości.

Prowadząca pyta nas, grupę znaczy, co robić w takiej sytuacji. Wznoszę dłoń swą szlachetną i mówię, że należy zawiadomić prokuraturę.

I otóż słyszę drwiący śmiech Prowadzącej.

Po co od razu prokuraturę?

Bo to wynika z prawa…

No tak, ty Gretchen masz to skrzywienie z prawem. Nie ma sensu powiadamiać prokuratury – mówi Prowadząca – to przecież miało miejsce jakiś czas temu, i nie ma pewności, że trwa. Można dać panu książki, niech poczyta.

Jak to książki – mówię – pedofilowi książki?

Poniosło mnie, prawda?

Rozwodzę się i rozwodzę, ale w całej tej historii znaczenie ma jedno zdanie, i jeszcze jeden drobiazg.

Prowadząca wygłosiła takie zdanie:

Molestowanie seksualne dziecka nie jest przemocą wobec niego, ponieważ nie ma w tym krzywdy dziecka.

W tym momencie mnie zatchło. Zupełnie poważnie nie mogłam złapać powietrza.

Zapadła na chwilę cisza.

A teraz ten drobiazg.

To zdanie usłyszało osiemnaście, albo dziewiętnaście osób. Wszystkie dorosłe.

To, że te osoby usłyszały to co ja, jest kluczowe.

Pół godziny później, właściwie już nigdy później, nikt tego nie pamiętał. Nikt.

A ja pamiętam jak roztrzęsiona wróciłam do domu, z prawdą w gównie unurzaną. Pamiętam jak mną telepało i jak weszłam na stronę kidprotect, żeby wrócić do rzeczywistości. Wróciłam.

Miliony drobiazgów i jedna kropla, która kielich przepełnia.

Kłamstwo, hipokryzja, arogancja, poczucie nienaruszalności, nieuczciwość.

Dalsze dzieje, to napisany przez M i przeze mnie protest wobec otaczającego nas szamba. Protest podpisany przez aż połowę współuczestników, i aż przez połowę z obrzydzeniem odepchnięty.

Prostest przeciwko działaniu poza prawem, poza ludzką przyzwoitością.
Protest naiwnie złożony na ręce jednego z nich, z obietnicą odpowiedzi w ciągu najdalej dwóch miesięcy. Odpowiedź nigdy nie nadeszła.

Jaki tam był strach! Że ktoś coś miesza, że nie wolno tego podpisywać!

Minęło trochę czasu. Zmieniła się Ważna Osoba w PARPA... Skontaktowałam się z nią, powiedziałam co i jak.

Szybka wymiana informacji, faks z naszym pismem i podpisami uczestników. Dodatkowe pisemko od M i ode mnie jakie mamy zastrzeżenia, gdzie są nadużycia (to jest trudny przycisk).

Po jakimś czasie, liczonym w miesiącach i M, i ja dostajemy list z podziękowaniem od dyrektora PARPA...

Realnie skończył się monopol. Realne pieniądze każdego z nas zostały odebrane.

Dzisiaj każdy kto chce pomagać uzależnionym ma kilka szkół do wyboru.

Skutki uboczne?

Mówiono o nas, że jesteśmy psychopatkami nadającymi się do leczenia psychiatrycznego. Wyśmiewano nas i grożono zablokowaniem egzaminu certyfikacyjnego.

Ona miała mnie, ja miałam ją.

Jakieś poszeptanki, że dziewczyny ekstra! super! Tylko nikt z poszeptujących nie miał odwagi dać temu wszystkiemu swojego nazwiska…

Nadal w komisjach egzaminacyjnych zasiadają osoby, którym się sprzeciwiłyśmy…

Żadna z nas do tego egzaminu nie podeszła jak dotąd. Oczywistość wyniku wciąż jest zbyt oczywista.

M już zrezygnowała z pracy w publicznej służbie, która wymaga tego certyfikatu. Ja trwam starając się znaleźć drogę jego ominięcia. Nie dlatego, że się ich boję.

Dlatego, że mam w dupie ich żałosny certyfikat.

Mój superwizor mówi: Gretchen, przy Twojej wiedzy, jakości pracy i kontakcie z pacjentami masz to w małym palcu. Zrób to i zapomnij. Zrób to i już.

Nie chce mi się. Nie chce mi się dzielić z nimi czymś, czego nigdy nie pojmą.

Od tamtego czasu minęły tak mniej więcej trzy lata. Ta historia nauczyła mnie kilku rzeczy, ale to chyba jest mniej istotne… To co się zdarzyło, a było faktycznym wystąpieniem przeciwko wrośniętej od lat sytuacji, z niezwykle realnym ryzykiem niepowodzenia łączącego się z zawodową banicją...

Wyobraźcie to sobie. Kochacie to co robicie, M i ja tak właśnie mamy, występujecie przeciwko czemuś co jest nieprawdopodobnie większe i silniejsze od was. Stawiacie wszystko na jedną, bardzo wątpliwą kartę.

Jeśli się nie uda to koniec. Nie ma drogi odwrotu.

Grzmiało i trąby powietrzne przechodziły. Próbowano nas zrównać z ziemią.

Po tym wszystkim, co dzisiaj odtwarzam faktograficznie i emocjonalnie, wiem jedno: jakaś część ludzi jest tchórzliwa. Ta część niczego we wszechświecie nie jest zdolna zmienić.

O sobie wiem tyle, że umiem i jestem w stanie.

Nie jestem tchórzem.

Nigdy już nie będę.

Czasami jeszcze z M to wspominamy. Wciąż, i wciąż, i wciąż do nas to nie dociera.

Nawet kiedy wszyscy schowają ogon pod siebie, to warto trwać przy swoim.

Smak służenia prawdzie nie da się niczym zastąpić.

Są rzeczy, które trzeba nazwać po imieniu.

Niektóre, jak mówi poeta, zmienią się w oka mgnieniu.

Tyle, że mgnienie trwa, ile potrzeba.

Wszystko można, trzeba tylko chcieć i znaleźć w sobie ten deficytowy towar – odwagę.