Życie tych ludzi jest porównywalne, acz tak indywidualnie różne, że niepowtarzalne. Gdybym był krytykiem Mahatmy Gandhiego znalazłbym kilka grzeszków i błędów w Jego życiu, które były prostą konsekwencją jego działań i poglądów politycznych. Na drodze polityki zawsze bowiem pojawia się akcja i aktywność, która generuje po stronie przeciwnej reakcję i opór. Gdy już o coś walczysz, nawet nie stosując przemocy i nawet dla najszlachetniejszych ideałów, znajdą się tacy, po drugiej stronie barykady, którym to przyniesie wymierne szkody. Gdyby nie Gandhi, Indie po II Wojnie Światowej też byłyby wolne, ale do niepodległości doszłyby na drodze, która pochłonęła więcej ofiar.Taka spekulacja historii alternatywnej to dobre ćwiczenie szarych komórek.

Gandhi jest jednak przede wszystkim symbolem niepodległych Indii i ruchu wyzwolenia opartego na niestosowaniu przemocy i samodyscyplinie duchowej (ahinsa).

Kolbe, numer więźnia 16670 w Auschwitz, ocalił od smierci tylko jednego więźnia, Franciszka Gajowniczka. I odważył się krytykować Żydów i Masonów – naruszając najświętsze tabu świętych krów dla niektórych bezkrytycznie patrzących na historię i jej złozoność. Tak, popełnił grzech śmiertelny i niewybaczalny, za który powinien zostać skazany na wieczne potępienie i piekło. Ciekawe jak Gandhi zorganizowałby ruch oporu Palestyńczyków przeciw Żydom we współczesnym Izraelu. Miałby wogóle jakąś szansę na sukces?

Powtórzę: litania świętych w różnych religiach i kulturach jest długa. Świętość nie jest niepokalana i zawsze trudna, konfrontowana z niepowtarzalnymi warunkami historii i przeciwnościami losu.

Jakże łatwe jest osądzanie cudzego życia, prawda?

pozdrawiam