Moje aktualne podejście do tej kwestii jest następujące: huxleyowski podział religii na egzoteryczną i ezoteryczną to przydatne narzędzie poznawcze dla indywidualistów, którzy wybierają samoświadomie poszukiwanie drogi do zjednoczenia z Bogiem (lub oświecenia). Współczesny mistyk może odwoływać się do symboli wielu religii i to go różni od mistyka z wieków średnich. Chociaż i wówczas pojawiali się np. mistrzowie sufizmu, którzy potrafili przekroczyć islamski kanon egzoterycznych prawd wiary proroka Mahometa i Koranu.

Są też niebezpieczeństwa i pułapki ezoterycznej religijności – bo można łatwo przegiąć i stoczyć się w stronę płycizn duchowych New Age. Wówczas, zamiast autentycznych doświadczeń duchowych i mistycznej syntezy ponad-egzoterycznej, będziemy z fragmentów różnych religii budować własną indywidualną religię egzoterycznych przekonań i wierzeń. Taki wybełtany kogel mogel ze składników różnych przekonań religijnych i kulturowych, ktore nam akurat pasują do światopoglądu lub się podobają. Czy ma to coś wspólnego z autentyczną duchowością, która jest bardziej kwestią doświadczenia i wędrówką po spektrum świadomości, niż określonych rytuałów, wierzeń i symboli? Raczej niewiele. (Tak w pigułce, bo znów temat rzeka).

Jung nie budzi aktualnie już takich kontrowersji w kręgach kościelnych. Jezuici wydają jego prace psychologiczne i wdrażają nawet niektóre pomysły pedagogiki jungowskiej w szkolnictwie. Świat cały czas się zmienia a wraz z tymi zmianami ewoulują nasze przekonania budowane na rzetelnym fundamencie wiedzy. Junga nie warto odrzucać, warto go przekroczyć np. tak jak uczynił to Ken Wilber, współczesny psycholog i filozof amerykański. (przekroczyć w kierunku większej syntezy można tylko w ten sposób, że poznamy gruntownie obszar wiedzy, który chcemy przekroczyć i inne obszary wiedzy, ktore chcemy zsyntetyzować w większą, bardziej uniwersalną całość).

A teraz taka refleksja ogólna. Uświadomiłem sobie właśnie, że przybliżone i skrotowe omówienie wszystkich zagadnień poruszonych przez Ciebie zajęłoby circa jakieś 5 stron w znormalizowanym wordzie. Nigdy nie napisałem takiej długiej notki na żadnym blogu. I dlatego.
Zapytam: a na kogo, jak nie na Jezusa, mógł wskazać Jung? Czy to takie dziwne, że ludzka świadomość ma swoją wielopiętrową strukturę i znajduje się w niej również takie piętro nieświadome (dla większości), gdzie się wszyscy łączymy poprzez wspólne archetypy (i nie tylko)? Po Jungu dziwne powinno być raczej to, że uznaemy wciąż ten pogląd za dziwny. Stare przekonania i przesądy mają jednakowoż wielką żywotność i nie schodzą bez walki ze sceny.

Gorset k-n jest już dziurawy i wytarty od archaiczności. Nowy paradygmat holistyczny i niedualny w zasadzie się narodził w naszej kulturze. Póki co, to taki niemowlaczek, ktory musi urosnąć, żeby rozpocząć samodzielne życie. Ale skoro staruszek kartezańsko-newtonowski niedługo przejdzie na emeryturę, więc być może umiarkowany optymizm nie jest bezpodstawny. Kuhn wyraźnie zauważył, że stare paradygmaty umierają razem ze śmiercią swoich wyznawców (naukowców) i to tylko wówczas, gdy nowe teorie naukowe znajdą swoich żywotnych wyznawców (naukowców), którzy staną na czele establishmentu akademickiej nauki. Czyli znowu, suma sumarum, polityka i jej narzędzie władza, się kłania.

serdecznie pozdrawiam